پمپ آب کشاورزی چیست و چه کارایی دارد؟

کشاورزی یکی از کاربردی‌ترین حرفه‌ها است که همچنان به شیوه سنتی خود انجام می‌گیرد و طی سال‌ها فرآیند کشاورزی تنها تجهیزات مدرن به این بخش افزوده شده و کلیت کار همچنان همانند گذشته انجام می‌گیرد. با توسعه علم و تکنولوژی و افزایش جمعیت مهندسان صنعتی با طراحی تجهیزات مدرن کشاورزی، کار را برای کشاورزان سریع‌تر و آسان‌تر کرده و به شکل قابل توجهی به رونق گرفتن این حرفه کمک کردند. یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات در این زمینه پمپ آب کشاورزی بود.

پمپ آب کشاورزی چیست؟

آب مایه حیات است و کشاورزی بدون آب نه میسر است و نه حتی قابل تصور، با توجه به مواردی چون تغییر اقلیم، تغییر فصول و تحوالات آب و هوایی ممکن است همیشه آب مورد نیاز کشاورزی در دسترس نباشد. در چنین شرایطی است که پمپ آب یک وسیله کاربردی به شمار می‌رود. پمپ کشاورزی انواع مختلفی دارد که کاربرد و عملکرد آن‌ها نیز متفاوت است. با این وجود همه انواع پمپ کشاورزی مورد استفاده بوده و در شرایط مختلفی به کار برده می‌شوند.

در گذشته به پمپ آب کشاورزی موتور آب می‌گفتند. این دستگاه وسیله‌ای جهت انتقال یا پمپاژ آب است که از دو بخش موتور و پمپ تشکیل می‌شود. این دو بخش به واسطه یک شاسی به هم متصل شده‌اند و همین امر باعث جابه جایی آسان دستگاه می‌شود.

عملکرد این پمپ‌ها در حالت کلی انتقال حجم مشخصی از آب از منابع مختلفی چون چاه، سد، رودخانه، حوض انبار و… به زمین‌های کشاورزی است.

پمپ‌های آب کشاورزی، با اعمال فشار سیال و قدرت دادن به جریان آب، آب را از یک مکان کم فشار به مکانی با فشار بیشتر سرازیر می‌کنند.

ویژگی پمپ آب کشاورزی

انواع پمپ آب‌های کشاورزی به صورت تک فاز یا سه فاز ساخته می‌شوند. به طور مثال برای آب یاری مناطق وسیع و بزرگ از پمپ کفکش سه فاز و برای مناطق کوچکتر از پمپ کفکش تک فاز استفاده می‌شود. در حالت کلی پمپی که برای آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد باید متناسب با دبی مصرفی زمین انتخاب شود.

در صورتی که دبی زمین از پمپ بیشتر باشد، منجر به آسیب دیدن موتور پمپ خواهد شد. به همین دلیل است که انتخاب صحیح انواع پمپ آب کشاورزی با توجه به توان مصرفی و مقدار آبدهی بیشترین بازدهی را به همراه خواهد داشت.

انواع پمپ آب کشاورزی بر اساس پمپاژ و عملکرد

در حالت کلی می‌توان معیارهای متفاوتی را برای دسته‌بندی پمپ آب کشاورزی در نظر گرفت، اما اصلی‌ترین شکل طبقه‌بندی این محصول نحوه پمپاژ و نوع کاربرد آن است. از این نظر به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:

پمپ آب کشاورزی معمولی

این پمپ‌ها عموما با تغییر میزان فشار، در یک محیط بسته کار می‌کنند. فشار و حجم در عملکرد پمپ آب کشاورزی، رابطه عکس با هم دارند. عملکرد این پمپ‌ها نیز بر همین اصل منطبق است. بنابراین با کاهش حجم، فشار آب را افزایش می‌دهند و برعکس.

تغییر ایجاد شده در فشار توسط پمپ باعث ایجاد نیروی مکش مایع شده و آب را به سطح مورد نظر جاری می‌سازد. انواع پمپ‌های لجنکش و کفکش در این دسته قرار می‌گیرند. دسته‌بندی بر اساس توان مصرف نیز زیرشاخه‌ای برای این طبقه‌بندی محسوب می‌شود. بنابراین پمپ لجنکش تکفاز، پمپ لجنکش سه فاز و یا پمپ‌های کفکش تک فاز یا سه فاز در این دسته‌بندی قرار خواهند گرفت.

مهمترین مزایای معمولی:

– عملکرد مناسب در فشار بالا

– راندمان و بهره وری مناسب

– قابلیت کنترل مایعات با ویسکوزیته بالا و پایین

– قابلیت کنترل آلاینده‌های مایع یا جامد

– سرعت ثابت مایعات در پمپ بدون توجه به تغییرات فشار

– قیمت مناسب

– طول عمر و ماندگاری بالا

معایب پمپ‌های آب کشاورزی معمولی

مهمترین معایبی که برای این دسته از پمپ‌ها می‌توان نام برد عبارتند از:

– نیاز به مراقبت‌های ویژه در فشارهای بیش از اندازه بالا

– طراحی پیچیده نسبت به پمپ‌های دینامیکی یا گریز از مرکز

– شرایط نگهداری خاص برای دریافت بیشترین بهره وری

پمپ آب کشاورزی دینامیکی

پمپ آب دینامیکی نوع دیگری از پمپ کشاورزی به شمار می‌رود که قدرت و کارایی بالایی داشته و عموما برای آبیاری مناطق بسیار وسیع به کار برده می‌شود. برخلاف پمپ آب کشاورزی معمولی، عملکرد این پمپ‌ها با نیروی مکش نیست و چند تیغه چرخان پروانه‌ای شکل، کنترل افزایش و کاهش فشار را بر عهده دارند. این تیغه‌ها با چرخش در خلاف جهت عقربه‌های ساعت یا در جهت آن، فشار آب را بالا یا پایین نگه می‌دارند.

این پمپ‌ها قابلیت کار کردن در آب‌هایی با آلودگی شنی دارند، در واقع داخل این پمپ فیلترهایی برای از بین بردن آلاینده‌های جامد تعبیه شده است که کار را آسان‌تر می‌سازد.

پمپ سانتریفیوژ یا گریز از مرکز

پمپ‌های سانتریفیوژ نوع دیگری از پمپ آب کشاورزی هستند که زیر مجموعه پمپ‌های دینامیکی به شمار می‌روند. این نوع پمپ‌ها متداول‌ترین نوع پمپ آبیاری کشاورزی محسوب می‌شوند که به وسیله تیغه‌های پروانه‌ای شکل چرخان، آب را به جریان می‌اندازند. با چرخش این پمپ داخل آب، انرژی جنبشی موتور به آب منتقل و آب جاری می‌شود.

مزایای پمپ آب سانتریفیوژ

مهمترین مزایایی که برای این دسته پمپ‌ها می‌توان نام برد عبارتند از:

– طراحی ساده

– احتمال نشتی آب بسیار کم

– اتلاف انرژی بسیار ناچیز

– ارزان و مقرون به صرفه

– عملکرد پمپ با کمترین میزان صدا

– راندمان و بهره وری بالا

– قابلیت پمپاژ انواع مایعات با ویسکوزیته‌های متفاوت

معایب پمپ‌های گریز از مرکز

اگر بخواهیم معایب این مدلرا برشماریم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– سرعت عملکرد و جریان آب در این پمپ‌ها تا حدود زیادی به فشار ایجاد شده بستگی دارد. بنابراین می‌توان گفت که این پمپ‌ها فقط در یک فشار مشخصی کاربرد خواهند داشت.

– سرعت جریان کم، هنگام استفاده از سیالات با ویسکوزیته بالا

– نیاز به جریان ثابت سیال برای جلوگیری از ایجاد حباب گاز (در غیر این صورت، ممکن است، پمپاژ آب متوقف شود)

– عملکرد آن‌ها محتاج به پرایمینگ است

– وجود ذرات آهن در آب باعث خوردگی موتور این پمپ‌ها می‌شود.

کاربرد پمپ‌های آب کشاورزی

پمپ آب‌های کشاورزی کاربردهای متنوعی دارند که صرفا منحصر به زمین‌های کشاورزی و باغداری نیست. مهمترین کاربردی که برای این مدل پمپ‌ها می‌توان نام برد عبارتند از:

– قابلیت استفاده در معادن

– مناسب برای آبیاری انواع زمین‌های کشاورزی کوچک، نهالستان‌ها و…

– قابل استفاده در باغ ها، گلخانه‌ها و…

– کاربرد در برخی مناطق مسکونی

– قابلیت استفاده در صنایع لوازم خانگی و پتروشیمی

– قابل بهره برداری در صنایع تولید دستگاه‌های هیدرولیک

– قابل استفاده در ایستگاه‌های آتش نشانی

انواع پمپ آب کشاورزی طبق نحوه عملکردشان

یکی از جامع‌ترین شکل‌های دسته‌بندی پمپ آب کشاورزی دسته‌بندی آن‌ها بر اساس نحوه عملکرد این پمپ‌ها است. در این نوع دسته‌بندی پمپ آب کشاورزی به ۵ دسته مختلف تقسیم می‌شود که عبارتند از:

پمپ کشاورزی گریز از مرکز (سانتریفویژ) سطحی

در این پمپ‌ها از سیستمی به نام سانتریفیوژ استفاده می‌کنند. از این نوع پمپ آب کشاورزی معمولا در مناطق کم عمق یا منابع آب سطحی استفاده می‌شود. گفتنی است که دو نوع پمپ سانتریفیوژ وجود دارد که برای عملکردهای افقی و عمودی طراحی شده اند.

پمپ آب کشاورزی توربینی

محل نصب این مدل پمپ آب کشاورزی زیر آب است. مهمترین کاربرد این مدل پمپ کشاورزی در انتقال آب از برکه ها، چاه‌ها و دریاچه‌ها است. تنها نکته‌ای که در نصب این پمپ‌ها باید به آن توجه داشت میزان سختی بتن زمین خواهد بود. قیمت این پمپ‌ها تقریبا پایین است اما در صورتی که به هر دلیلی پمپ خراب شود هزینه‌های تعمیر آن بسیار گران خواهد بود.

پمپ‌های آب کشاورزی پروانه‌ای

در صورتی که انرژی جریان آب کم باشد اما آب سرعت بالایی داشته باشد بهترین انتخاب برای انتقال آب پمپ پروانه‌ای است. این پمپ قابلیت نصب به صورت افقی و تیلر را دارا است. در بعضی از زمین‌های کشاورزی، از این پمپ، جهت پمپاژ تالاب‌های ذخیره زباله و دور کردن زباله‌ها نیز استفاده می‌شود.

پمپ آب شناور

این پمپ‌ها در حقیقت از جمله پمپ‌های گریز از مرکز با طراحی ساده به شمار می‌روند. این پمپ با انرژی الکتریکی کار می‌کند و بیشتر در مناطق کم عمق مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پمپ دیزلی

این پمپ‌های کشاورزی از نظر تأمین انرژی مورد نیاز با سایرین تفاوت دارند و خود به سه دسته گازوئیلی، گازسوز و بنزینی تقسیم‌بندی می‌شوند. از نظر نوع موتور نیز دو نوع موتور بزرگ و موتور کوچک در آن‌ها وجود دارد که هر دو، از قدرت بالایی برخوردار بوده و می‌توانند تا ۴ اینچ آب را خارج کنند.

پمپ کف کش در کشاورزی

این پمپ‌ها کارایی متفاوتی دارند، از افزایش عمق چاه تا تخلیه آب از چاه، برکه، گودال و… را می‌توان با این پمپ‌های کف کش کشاورزی به انجام رساند. پمپ کف کش می‌تواند با توان و سرعت بالا آب را از منبع به نقطه دیگری تخلیه کند. پمپ‌های کف کش خود به دو دسته پمپ کفکش تک فاز و پمپ کفکش سه فاز تقسیم می‌شوند و با توجه به عملکردی که دارند می‌توان از آن‌ها به عنوان پمپ چاله کن نیز استفادهد کرد.

از این مدل پمپ‌ها در مصارف غیر از کشاورزی نیز استفاده می‌شود. در مناطقی که به هر دلیلی آب در یک بخش از منازل مسکونی، صنعتی، تولیدی و… جمع شده باشد می‌توان با کمک پمپ‌های کفکش یا لجن کش آب را از محل مورد نظر تخلیه کرد. در چنین شرایطی پمپ کفکش یا لجن کش در زیر سطح زیرزمین، جایی که بیشترین رطوبت و آب وجود دارد نصب می‌شود و زمانی که آب از یک حد معینی بالاتر برود، آن را پمپ کرده و از طریق یک شلنگ به بیرون منتقل می‌کند.

خرید انواع تجهیزات کشاورزی

در کنار انواع پمپ آب کشاورزی تجهیزات دیگری نیز در صنعت کشاورزی کاربرد دارند که مهمترین آن‌ها شامل سمپاش

، علفتراش، شمشاد زن، پمپ هاش شناور (شامل پمپ شناور تکفاز یا پمپ شناور سه فاز) موتور برق، اره موتوری و… می‌شود.

خرید هرکدام از تجهیزات کشاورزی باید با توجه به عملکرد و نیاز مشتری انجام گیرد. ضمن این که مشتریان می‌توانند از نظرات و مشاوره کارشناسی در زمان انتخاب و خرید تجهیزات کشاورزی برخوردار شود، با این وجود اطلاع داشتن از مواردی چون توان مصرفی، مقدار آب دهی، عملکرد و شرایط نصب، کار انتخاب انواع پمپ کشاورزی را برای مشتریان آسان‌تر می‌نماید.